سطح‌ بندی شهرستان‌ های استان زنجان بر اساس شاخص ‌های توسعه فرهنگی با استفاده از مدل TOPSIS

نویسندگان

• ابوالفضل مشکینی ¹
• کیمیا قاسمی ²

¹ استادیار جغرافیا و برنامه ریزى شهرى، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

² کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزى شهرى، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

تمرکز قدرت سیاسی و اقتصادى باعث تمرکز امکانات و ایجاد فضاهاى فرهنگی خاص در برخی از مناطق می­شود و تعداد زیادى از مناطق دیگر از امکانات فرهنگی محروم  می­مانند، این بدان معناست که از پتانسیل­هاى موجود آن­ها نیز استفاده نمی­شود. توزیع متعادل، فقط به معناى دادن امکانات و فضاهاى فرهنگی نیست، بلکه معناى وسیع­تر آن استفاده از توان بالقوه­ى مناطق محروم نیز هست، چرا که به هر جهت برخی از مناطق توان بالقوه­ى فرهنگی را دارند که تاکنون از آن­ها استفاده نشده است و این عدم استفاده، خود به معناى عدم تعادل است. هدف از این پژوهش سطح­بندى شهرستان­هاى استان زنجان از بعد توسعه فرهنگی است. جامعة آمارى شامل، 7 شهرستان از توابع استان زنجان می­باشد. روش تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی است. براى گردآورى اطلاعات و داده­ها از روش کتابخانه اى اسنادى و براى تجزیه­و­تحلیل داده­ها از روش TOPSIS استفاده شده است. معیارهاى مورد استفاده در سطح­بندى گزینه­ها، با استفاده از روش مقایسات زوجی (AHP) وزن­دهی شده است. نتایج حاصل از این پژوهش، بیانگر آن است که بین شهرستان­هاى استان زنجان، از نظر بهره­مندى از فضاها و امکانات فرهنگی تفاوت چشم­گیرى وجود دارد؛ به گونه­اى که شهرستان­هاى زنجان و ماهنشان، از بالاترین رتبه و شهرستان­هاى خدابنده و ایجرود با اختلاف زیادى نسبت به دیگر شهرستان­هاى استان از کمترین رتبه از نظر شاخص­هاى فرهنگی بر اساس مدل تاپسیس برخوردارند.    

کلیدواژه‌ها

• واژه‌های‌ کلیدی‌: توسعه فرهنگی
• تصمیم گیرى چند معیاره (MCDM)
• مدل TOPSIS
• زنجان

---

عنوان مقاله [English]

Classification of Zanjan cities based on cultural development indicators using TOPSIS model

نویسندگان [English]

• Abolfazl Meshkini ¹
• Kimia Ghasemi ²

چکیده [English]

In some regions, political and economic power concentration results in the concentration of facilities and the creation of special cultural spaces. However, many other regions are deprived of cultural facilities, which hinders the fulfillment of their potential. Balanced distribution not only means providing facilities and cultural spaces but also, in a broader sense, refers to reaching the cultural potential of deprived areas. Some deprived areas have cultural potential that has not been realized yet, which is considered a form of imbalanced distribution. The purpose of this study is to rank seven cities of Zanjan Province based on the cultural development indicators. The research method is descriptive-analytical. To collect and analyze the data, the document library method and the TOPSIS model, respectively, were used. The criteria used to rank the cities were weighted using the Analytical Hierarchy Process. The results indicated that there were significant differences between the cities of Zanjan Province in the use of cultural spaces and facilities. Based on the TOPSIS analysis, the cities of Mahneshan and Zanjan have the highest rank in terms of cultural indicators and the cities of Khodabande and Ijrood are by far the most deprived cities in Zanjan Province.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keyword: Cultural Development
• Cultural indicators
• Zanjan Province
• Multiple Criteria Decision Making
• TOPSIS model