تهدیدات زیست محیطی در کشورهای منطقه ی ژئوپلیتیکی خلیج فارس با تأکید بر بحران منابع آب

نویسندگان

• حجت مهکویی ¹
• کاظم جاجرمی ²
• زهرا پیشگاهی فرد ³

¹ دانش آموخته دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران

² استادیار جغرافیای انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران

³ استاد جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران

چکیده

       با گسترش پدیده خطرناک کم آبی، اکنون بیش از 26 کشور با بیش از 300 میلیون نفر جمعیت با بحران کمبود آب مواجه­اند.در صورت ادامه روند موجود تا سال 2050 میلادی این رقم به 66 کشور با جمعیتی حدود دو سوم کل جمعیت دنیا، خواهد رسید.طبق گزارش­های سازمان ملل در نیم قرن اخیر، بیش از 1830 مورد، مناقشه در زمینه آب در جهان رخ داده که 37 مورد آن سبب بروز جنگ و یا انفجار سدها شده است. برخی ژئوپلیتیسین­ها، قرن 21 را سده­ی هیدروپلیتیک می­دانند و بر این باورند که اغلب درگیری­ها و جنگ­های منطقه­ای در جهان به دلیل بحران برامده از کمبود آب خواهد بود. در واقع هیدروپلیتیک مطالعه ستیز و همکاری میان ملت­ها بر سر تقسیم منابع آبی است. از این رو هیدروپلیتیک را می­توان دانشی توصیف کرد که با توجه به ثابت بودن میزان آب شیرین و ابعاد فزاینده مصرف آن به مطالعه برهمکنشی­های واحدهای سیاسی در سطوح محلی، منطقه­ای و گروهی در خصوص منابع آب شیرین می­پردازد.کشورهای مصر، سودان و اتیوپی بر سر تقسیم آب رود نیل در کشمکش با هم هستند. عراق با سوریه و ترکیه بر سر رودهای دجله و فرات تنش­های جدی دارند. از این­رو در خاورمیانه، کشورها در طول سالیان اخیر، برنامه­ریزی برای دستیابی به منابع آبی جدید و استفاده بهینه از منابع آب را آغاز کرده­اند. به طوری­که برنامه­های جدی کشورهای حاشیه­ی خلیج فارس در این زمینه قابل تأمل به نظر می­رسد. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه­ای به دنبال بررسی وضعیت منابع آب به ویژه آب شیرین و کمبود آن در کشورهای حاشیه­ی خلیج فارس می­باشد. نتایج نشان می­دهد که در منطقه­ی ژئوپلیتیکی خلیج فارس، منابع آب شیرین و قابل استفاده برای جمعیت این کشورها وضعیت مناسبی را ندارد.

کلیدواژه‌ها

• بحران آب
• ژئوپلیتیک آب
• تهدیدات زیست محیطی
• کشورهای حاشیه ی خلیج فارس

---