سنجش سطوح توسعه یافتگی شهرستان های استان همدان (با تأکید بر رویکرد تحلیل منطقه¬ای)

تقوایی, مسعود; صالحی, مریم

سنجش سطوح توسعه یافتگی شهرستان های استان همدان (با تأکید بر رویکرد تحلیل منطقه¬ای)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

² کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

شناخت وضعیت موجود مناطق از لحاظ شاخصهای توسعه و مقایسه آنها با یکدیگر، اولین مرحله در برنامهریزیهای منطقهای و ایجاد تعادل و تأمین عدالت اجتماعی بین مناطق بشمار میرود. هدف از تحریر این مقاله، تعیین درجه توسعهیافتگی شهرستانهای استان همدان و تحلیل نابرابریهای منطقهای در این استان میباشد. روش پژوهش، توصیفی– تحلیلی است. شاخصهای مورد بررسی متشکل از 39 شاخص، شامل شاخصهای بهداشتی– درمانی، آموزشی، فرهنگی– اجتماعی، اقتصادی، صنعتی، کالبدی و زیربنایی میباشد. جهت تعیین درجه توسعهیافتگی شهرستانها، از مدلهای تاکسونومی عددی، موریس و امتیاز استاندارد شده استفاده شده است. همچنین با استفاده از روش تحلیل خوشهای، شهرستانهای استان از نظر سطح توسعهیافتگی، در 3 گروه همگن طبقهبندی شدند. در این راستا برای تجزیه و تحلیل دادهها، از نرمافزارهایSPSS ، Excel و برای ترسیم نقشهی سطوح برخورداری شهرستانها از نرمافزار10 Arc GIS استفاده شده است. نتیجهی حاصل از پژوهش نشان داد که: شهرستان همدان به عنوان برخوردارترین و شهرستان کبودرآهنگ در دو تکنیک امتیاز استاندارد شده و موریس و شهرستان فامنین در تکنیک تاکسونومی به عنوان محرومترین شهرستانهای استان میباشند. همچنین نتایج سطحبندی مناطق نشان میدهد که: الگوی حاکم بر ساختار فضایی استان همدان، الگوی مرکز- پیرامون میباشد، که این مسئله لزوم توجه به برنامهریزی منطقهای را ضرورت میبخشد.

کلیدواژه‌ها